Terwijl cafépraat vroeger voorbehouden was voor aan de toog hebben de sociale media in deze tijd grotendeels die rol op zich genomen. Sinds de opkomst van deze media worden we immers bedolven onder een stortvloed van meningen en opinies, de ene al meer gefundeerd dan de andere, en waant iedereen zich plots een expert.
Terwijl sommigen zich informeren en dan pas een mening vormen is dit aan de meerderheid van de internetgebruikers duidelijk niet besteed. Meer nog, wie niet akkoord gaat met hun feiten, echt of fictief, wordt in het beste geval gezien als een tegenstander maar meestal komt het er op neer dat diegene die een andere mening heeft op grond van een vermeende superieure moraliteit wordt afgerekend als slecht, egoïst of erger.
Zo is voor wie het extreemrechtse gedachtengoed aanhangt iedereen die niet meegaat in hun wereldbeeld een extreemlinkse rakker die ongecontroleerde migratie, terrorisme en de neergang van onze maatschappij aanhangt. Omgekeerd is voor extreemlinks al wie enige terughoudendheid aan de dag legt in de discussie wie al dan niet het recht heeft op ons gemeenschappelijke grondgebied te verblijven een verkapte fascist.
Ook de “gewone” gematigde burger ontsnapt niet aan dat wij-tegen-de-wereldgevoel. Toen ik onlangs op facebook een post zag verschijnen van een NMBS-medewerkster waarvan ik weet dat ze de sector niet echt opvolgt, geen vakbladen of economische artikels leest en haar informatie over de spoorwegen eenzijdig van de vakbonden krijgt, werd me dit nogmaals duidelijk gemaakt. Het bericht stelde dat een treinticket London-Glasgow in het Verenigd Koninkrijk minimaal 170 euro kost, terwijl dat in werkelijkheid minder dan 37 euro is. Toen ik haar daarop wees kreeg ik het antwoord dat ik toch maar eens moest nadenken voor ik iets zeg. Inderdaad, de persoon die zonder na te denken, zonder de feiten te controleren een bericht deelt omdat dat past in haar enge wereldbeeld verwijt de persoon die, zonder stelling in te nemen over privatisering van de spoorwegen, het bericht corrigeert niet na te denken.
Terwijl ikzelf opensta voor alle meningen en feiten en die tegen elkaar afweeg om dan tot een evenwichtige conclusie te komen is dit voor vele mensen een probleem. Zij vormen zich immers eerst een wereldbeeld om vervolgens de feiten, echt of niet, te selecteren die dat beeld bevestigen. Voor iemand als ik is dat zeer moeilijk. Hoe kan je een mening respecteren waarvan je pertinent weet dat ze fout is en dat de persoon die die mening gevormd heeft weigert zijn/haar beeld aan de werkelijkheid aan te passen. Sinds wanneer verdient bewuste onwetendheid en het verdraaien van feiten respect? Iedereen heeft uiteraard het recht op een mening maar ik ben niet verplicht evenveel waarde aan elke mening te hechten. En dat doe ik dan ook niet. Als autist is het moeilijk om dit soort mensen niet als leugenaars te zien. Want het is duidelijk wat een leugenaar is: iemand die niet de waarheid vertelt.
Mijn nieuwsgierigheid en mijn weigering een mening te vormen voordat ik voldoende tegensprekelijke feiten hebt maakt mij naïef en soms onterecht tolerant, daar ben ik mij van bewust. En daar ben ik ook trots op. Veronderstellingen, daar doe ik niet aan mee, dat heeft geen enkele zin en doet je overkomen als een idioot. En een idioot dat ben ik niet. Daarom luister ik ook naar meningen die tegenspreken wat ik al denk te weten. Die iets anders vertellen dan wat ik op dat moment denk. Want misschien weet ik niet alles. Misschien is er een standpunt dat wat ik denk kan ontkrachten. Ik heb niet de indruk dat de meeste mensen op dezelfde manier naar de dingen kijken. Immers, wie een duidelijke en uitgesproken mening heeft behoort tot een kamp, een groep. Gezien de meeste mensen sociaal zijn en op zoek zijn naar de steun, geborgenheid en vertrouwdheid van een groep gelijkgestemden, ook al bewijzen de feiten dat die groep het bij het verkeerde eind heeft, voelen deze mensen zich aangevallen als anderen hen tegenspreken. Zij zien dit als een aanval, omdat je eigenlijk zegt dat ze liegen of onwetend zijn, en gaan in het verweer en verstarren hun houding. Een groep wordt zo een gesloten clan waarin elk lid de ander gelijk geeft. Dit is uiteraard een comfortabele positie, maar niet de juiste. En toch zijn er zo weinig neurotypicals die dat inzien. Het is een mentaliteit, een manier van denken die blijkbaar ingebakken zit in de homo sapiëns. Gelukkig is de homo autisticus wat verder geëvolueerd als het aankomt op het evalueren van een maatschappij die aan elkaar hangt van foute meningen en imaginaire feiten. Nu de rest nog overtuigen.
