Ik heb in mijn hele leven nooit veel vrienden gehad. Sinds zes jaar, toen mijn op dat moment enige vriend uit het leven stapte, zelfs geen enkele meer. En ik begrijp waarom, ik zou mezelf ook niet als vriend willen. Hoewel ik actief ben als vrijwilliger-bestuurslid in een vereniging en ik daar redelijk goede contacten heb, heb ik niet het gevoel dat men mij goed kan verdragen of met mij zou omgaan als ik niet zou doen wat ik doe. Ik word getolereerd omdat ik dingen kan die anderen niet kunnen en dat de vereniging ten goede komt. Men respecteert mijn werk en aanvaardt daarom mijn anders-zijn, maar meer is het niet. Ik kan ze geen ongelijk geven, ik zou net hetzelfde zijn mocht ik in hun schoenen staan.
Ik ben me maar al te bewust van hoe ik overkom: grootsprakerig, arrogant, sociaal onaangepast, zielig,… Hoewel ik een hekel heb aan leugenaars heb ik een onbewuste drang tot overdrijven omdat ik denk dat men mij anders niet gelooft. Uiteraard heeft dit het omgekeerde effect maar het is sterker dan mezelf en ik veracht mezelf daarvoor. Omdat ik mijn intelligentie als mijn enige kwaliteit zie, ik ben tenslotte slimmer dan 99% van de bevolking, wil ik ook altijd tonen dat ik de slimste ben. Ik debatteer graag omdat ik dan kan tonen dat ik een superieure woordenschat en logica hanteer. Omdat ik weet dat dit me eerder vrienden zal kosten dan opleveren zit ik dan ook urenlang op Amerikaanse extremistische facebookpagina’s waar ik de vloer tracht aan te vegen met zij die misplaatst, ongeïnformeerd chauvinisme en uitgesproken xenofobie bijna tot levensstijl verheven hebben. Ik maak mezelf wijs dat als ik hier een discussie aanga, als ik in alle neerbuigendheid mijn superioriteit tentoonspreid en mezelf wentel in het gevoel van morele en intellectuele suprematie, niemand in mijn omgeving, de mensen die ik ken, daarvan wakker ligt. Dat ik niemand voor het hoofd stoot door in te beuken op het zoveelste extreemrechtse complot van groepen als de Tea Party of een creationistische kerkgemeenschap. Uiteraard is dit niet zo. Ik verlies het respect van mensen met elk bericht dat ik op deze pagina’s plaats. Terecht, ik zou net zo reageren als zij. Wat een arrogante zak, hoor ik ze denken. En gelijk hebben ze.
Waarom doe ik zo’n dingen? Waarom heb ik zo’n behoefte om te tonen dat ik slimmer ben? Het antwoord is simpel. Omdat ik me op alle andere vlakken minderwaardig voel aan anderen. Een van mijn oud-collega’s is nu parlementslid. Hij is een van de weinige mensen waarvan ik vermoed dat hij een IQ heeft dat hoger ligt dan het mijne, wat mij vaak een ongemakkelijk gevoel geeft. Hoe die man in het leven staat wekt mijn bewondering. Ik ben iemand die rookt en te veel drinkt, net te weinig om volgens de regels een probleemdrinker te zijn, en kijk op naar zijn zelfbeheersing als niet-rokende geheelonthouder. En kenmerk van intelligentie is meestal een brede interesse en terwijl ik over veel kan meepraten gaat hij een stapje verder door zowat alles wat hij doet meteen ook goed te kunnen. Of het nu gaat over het bespelen van een muziekinstrument, grafisch ontwerp, politiek of sport, die man probeert iets en hij slaagt, terwijl ik vaak niet verder kom dan de intentie ergens aan te beginnen. Voel ik dan afgunst, vraag ik me soms af als ik hem bezig zie? Ik denk het niet. Afgunst is te willen wat hij heeft en dat is niet zo, ik gun hem ook absoluut zijn succes want hij werkt er hard voor en verdient het. Het is eerder zo dat hij mij een spiegel voorhoudt van wat ik zou kunnen zijn als ik niet autistisch was, als mijn manier van zijn niet zo incompatibel zou zijn met de rest van de maatschappij. Om die reden hunker ik naar zijn erkenning en respect, ik weet dat ik zijn gelijke zou kunnen zijn. Zou… als… Door op die manier te denken en me zo te gedragen verlies ik opnieuw een beetje meer respect van anderen en bekom ik weer net het omgekeerde van wat ik eigenlijk wil. Wat een zielige vent, hoor ik ze denken. En gelijk hebben ze.
Ook binnen mijn eigen veilige wereld sla ik zo vaak de bal mis dat ik niet kan begrijpen hoe mijn vrouw het in haar hoofd kan halen mij graag te zien. Echt niet. Waarom kiezen voor een relatie die zo moeilijk is, zo veel energie vreet en emotioneel zo goed als niets oplevert? Hoewel ik niet meer uit werken ga staat zij nog steeds in voor 95% van het huishouden. Ik kom er niet aan toe daar aan te beginnen omdat, hoe dom het ook klinkt, het te moeilijk is. Ik weet niet hoe ik aan een schoonmaak begin omdat er zo veel kleine deeltaken zijn, die ik allemaal in de juiste volgorde moet uitvoeren, dat het mij verwart en onrustig maakt. Ik heb ook moeite om met geld om te gaan dus ook op dat vlak ben ik afhankelijk van de inspanningen die zij doet. Ik schaam me dan ook omdat ik zo goed als niets bijdraag tot onze relatie behalve het jaarlijkse invullen van onze belastingsbrief. Omdat ik, nu ik waarschijnlijk zal moeten leven van een uitkering wegens invaliditeit, mezelf niet langer kan wijsmaken dat ik tenminste op financieel vlak mijn steentje bijdraag. En hoewel ik niet lui ben, wel gemakzuchtig, komt dat bij anderen, ook bij mijn vrouw, waarschijnlijk zo over. Wat een profiteur, hoor ik ze denken. En gelijk hebben ze.
En toch… Ik weet van mezelf dat ik een goede vriend ben. Ik vergeet niemand en blijf voor ze klaarstaan, ook al heb ik ze jaren niet gezien. Ik ben loyaal, trouw als een hond. Maar jammer genoeg ook even emotioneel afhankelijk als een uit de kluiten gewassen labrador. Het is duidelijk, ik zie mezelf niet graag en dat merken mensen in mijn omgeving ook. Maar terwijl ieder van hen de keuze heeft om al dan niet met mij om te gaan ben ik de enige die verplicht is 24 uur op 24 samen te leven met een man waar ik liever niet bij in de buurt kom en me zelfs voor zou schamen als ik met hem geassocieerd zou worden. Wat zou ik toch zo graag eventjes kunnen ontsnappen aan mezelf en zijn wie ik weet dat ik zou kunnen zijn!
